آبکاری نقره (Silver plating) روشی است که جهت اهداف مختلف به صورت تکی یا در مقیاس تجاری انجام می گیرد که اغلب به منظور جذابیت و زیبایی شناختی سایر فلزات انجام می گیرد.
این روش کاربرد گسترده ای در جواهرسازی دارد و از آنجاییکه نقره قیمت کمتری نسبت به طلا و رودیوم دارد و از طرفی فلزی براق و درخشان است که به راحتی اکسید یا تیره نمی شود.
فلز نقره به رنگ سفید مایل به خاکستری می باشد و جزو فلزات گرانبها طبقه بندی میشود. نقره ی خالص کمی سخت تر از طلا بوده و دومین فلز از نظر قدرت چکش خواری و مفتول شوندگی بعد از طلا می باشد و از این رو فلزی از هر نظر محبوب در صنعت زیورآلات می باشد. زیورآلات نقره در رنگهای مختلفی ازجمله نقره ای، طلایی و رزگلد تولید می شود و این تفاوت رنگ بعلت تفاوت در نوع آبکاری نقره است.
فلز نقره معمولا جهت آبکاری مس ، نیکل و برنج استفاده می شود که می توانند به عنوان زیور آلات ، وسایل دکوری یا جهت افزایش قدرت هدایت الکتریکی کاربرد صنعتی داشته باشد. در نظر داشته باشید که در فرایند آبکاری زیورآلات از مواد اولیه و دستگاه های مختلفی استفاده می گردد که کیفیت های متفاوتی دارند .
بصورت کلی به عمل پوشش یک سطح با استفاده از موادی خاص در حوزه ی زیورآلات ,آبکاری یا روکش گفته می شود. منظور از روکش نقره یا آبکاری زیورالات نقره , مقصود لایه و پوششی است که به دلایل مختلفی که در ادامه بیان میگردد بر روی زیورآلات کشیده می شود.
درصورتیکه اهل استفاده از زیورآلات و بدلیجات از جمله طلا نقره استیل هستید به خوبی می دانید که بعد از مدتی ممکن است از رنگ زیورآلات کم کم عوض شده و از درخشان و چشم نوازی زیور کاسته گردد که در این صورت بهترین راه , شست و شو , تمیز کاری یا آبکاری است.در این مقاله بحث ما بر روی زیورآلات نقره می باشد پس بحثمان را با نقره ادامه می دهیم.
نقره فلزی خاص و درخشان است که کمی سخت تر از طلا است و بسیار انعطاف پذیر و نرم می باشد. باوجود اینکه این عنصر بالاترین هدایت الکتریکی و حرارتی را در بین تمامی فلزات دارا می باشد ولی کمترین مقاومت تماسی را دارد.این فلز در هوا و آب خالص پایداربوده و در معرض ازن یا سولفید هیدروژن یا هوای حاوی گوگرد لکه دار میگردد.
فرایند آبکاری از طریق یک حمام الکترولیتی انجام می شود. و تجهیزات آبکاری نقره و مواد شیمیایی مورد نیاز شامل پودر نیترات نقره ، آب مقطر و سیانید پتاسیم می باشد که با نسبت های مشخص در یک ظرف باهم مخلوط شده و برای انجام الکترولیز ، نقره در آند و فلز مورد نظر برای آبکاری در کاتد قرار گرفته و جریان برقرار می گردد.
سپس صبر میکنیم تا فلز مورد نظر آبکاری گردد. مدت زمان این واکنش به اندازه فلزی مورد آبکاری و همچنین به قدرت باتری مورد استفاده بستگی دارد . بسته به این متغیرها ، روند آبکاری می تواند از چند روز تا هفته ها به طول بیانجامد. در طول آبکاری هر روز کاتد را بررسی میکنیم تا ببینیم آیا سطح آن آبکاری شده یا خیر. اگر میزان آبکاری خیلی آهسته به نظر برسد باید شدت جریان الکتریکی را افزایش دهیم.
رنگ طلایی و سفید از دوران قدیم مورد توجه کسانی بوده که زیاد از زیورآلات استفاده می کردند ولی در سال های اخیر استفاده از رنگ رزگلد نیز رواج زیادی پیدا کرده که باعث تحولی در دنیای زیورآلات شده است و طرفداران بسیاری دارد.ازینرو رنگ های طلایی و سفید و رزگلد رنگ های اصلی جهت آبکاری هستند که دارای شدت و غلظت متفاوتی هستند .
در برخی از زیورآلات نقره به منظور زیبایی و درخشندگی و ایجاد رنگ طبیعی طلا بر روی آنها از آبکاری طلا استفاده میشود. که اصطلاحا به آنها جواهرات نقره با روکش آب طلا نیز گفته می شود. این روکش ترکیبی از طلا ویک فلز دیگر می باشد و به صورت یک لایه با ضخامتی استاندارد بر روی زیوآلات نقره قرار می شود. کسانی که به انگشتر با روکش آب طلا یا النگو یا دیگر زیورآلات با روکش آب طلا و غیره علاقمند هستند می توانند با آب طلا کاری روی زیورآلات نقره به خواسته ی خود برسند.
از دیگر فلزاتی که برای آبکاری نقره قابل استفاده است رودیوم می باشد. رودیوم فلزی نادربه رنگ سفید-نقره ای می باشد و از خانواده فلز پلاتین می باشد که دارای سختی بالایی است و از انعطاف بالایی نیز برخوردار است. روکش رودیوم جهت جواهرات و زیوآلات طلا ونقره استفاده می شود و درخشش و زیبایی آن ها را بیشتر می کند و باعث می شود در برابر تغییر رنگ و واکنش های شیمیایی مقاومت بیشتری از خود نشان دهند لذا اگر نگران تغییر رنگ زیورآلات خود هستید و می خواهید درخشش به همراه ثبات رنگ بالا داشته باشید بهتر است از زیورآلات نقره با روکش رودیوم استفاده نمایید.
نتیجه آبکاری زیورآلات با نقره دائمی است و سطح آبکاری شده دچار پوسته پوسته نخواهد شد. اما اگر فلز آبکاری شده یک تکه جواهر باشد از بین رفتن روکش آن به بستگی به سایش و اصطکاک آن با اجسام و مقدار آبکاری انجام شده بستگی دارد.
میتوان زیورآلات یا هر وسیله دیگری را که آبکاری نقره شده است را پولیش نمود که باعث صافی حداکثری آن میگردد.ولی پولیش نباید بصورت مدوام باشد چون باعث میشود آبکاری سریعتر ازبین برود .
در این زمینه معیار های مختلفی برای افراد وجود دارد. ممکن است کسی درخشش یک دستبند یا سرویس نقره برایش بسیارمهم باشد در این صورت استفاده از آب رودیوم و آب طلا بهترین انتخاب خواهد بود ولی ممکن است شخصی دوام و طول عمر یک زیور نقره برای او مهمتر باشد که در این صورت روکش هایی با لایه ای از لاک یا پلاستیک نانو, بهترین نوع روکش نقره می باشد.
گالری سنجاقک